We gebruiken in Nederland veel energie, onder andere voor het verwarmen van onze huizen, voor vervoer en voor onze industrie. Deze energie wordt grotendeels opgewekt door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals kolen en aardgas. Daar komen veel CO2 en andere broeikasgassen bij vrij, waardoor de aarde opwarmt. Daarom hebben we een Klimaatakkoord. Hierin staan afspraken om klimaatverandering tegen te gaan, zoals het opwekken van duurzame energie. Ontdek op deze pagina de afspraken over duurzame energie in jouw regio.
‘Ruimte voor nieuwe energie. Niet makkelijk, wel nodig.’
Wat is een RES?
We willen in Nederland steeds meer duurzame energie opwekken. Dit doen we vooral op zee, maar dat is niet genoeg. We moeten dus ook op land duurzame energie gaan opwekken. De plaatsing van windmolens en zonnepanelen verandert ons landschap en de omgeving waarin we wonen. Daarom kijken we samen naar de beste mogelijkheden. Dit gebeurt in 30 energieregio’s, ieder met een eigen Regionale Energiestrategie (RES). Een RES is het document van een regio waarin de afspraken over duurzame energie staan.
Als er een zonnepark of windmolen komt in de omgeving waar je woont of werkt, heb je misschien wel vragen zoals: “Welke gevolgen heeft dit voor mij?” of “Ga ik hier last van hebben?” Wil je weten waar jouw regio mee bezig is en wat dat voor jou betekent? Klik dan op de pijl naast de provincie waar je woont en kies jouw regio.
In elke RES-regio zijn afspraken gemaakt over de manier en de momenten waarop inwoners kunnen meedenken en meepraten over de plannen. Hiervoor organiseren gemeenten, provincies en waterschappen onder andere (online) bijeenkomsten, workshops of inspraakavonden.
Voor 1 juli 2021 nemen gemeenteraden en Provinciale Staten een besluit over hoe de eerste versie van de Regionale Energiestrategie er in hun regio uitziet, de zogenaamde RES 1.0. Ook daarna gaan de gesprekken met inwoners over duurzame energie door. Die gesprekken worden steeds concreter, omdat je van zoekgebied naar een daadwerkelijke locatie voor een windmolen of zonneweide gaat. Een zoekgebied geeft aan waar de mogelijkheden voor de opwek van zonne- en/of windenergie verder worden onderzocht. Voordat daar windmolens en/of zonneweides geplaatst kunnen worden, zijn er nog veel stappen te doorlopen. Dan worden ze vastgelegd in het zogenaamde ruimtelijk beleid van een gemeente, bijvoorbeeld een Omgevingsvisie. In al deze fasen word je als inwoner opnieuw betrokken. Ook is er inspraak mogelijk bij de behandeling van een vergunningaanvraag.
De website van jouw RES-regio, met informatie over hoe je mee kunt praten, kun je vinden in het overzicht op deze pagina.
In het Klimaatakkoord is ervoor gekozen om vooral elektriciteit op te wekken met windmolens op zee. Deze windparken moeten in 2030 gezamenlijk 49 terawattuur (TWh) aan elektriciteit leveren, dat is ongeveer 60% van alle hernieuwbare elektriciteit die we in 2030 willen opwekken. Maar we gebruiken de zee ook voor visserij, scheepvaart en gaswinning en houden rekening met de natuur.
Alleen wind op zee is niet genoeg om iedereen van elektriciteit te voorzien én ook de industrie te laten draaien. We moeten daarom ook op land hernieuwbare elektriciteit opwekken. Hiervoor is een doel van 35 terawattuur afgesproken. Het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) geeft aan dat windenergie op land op dit moment een van de goedkoopste en meest efficiënte bronnen van duurzame elektriciteit is. Windenergie op zee en land zijn onmisbaar om voor 2030 onze doelen te bereiken.
Alle overheden en maatschappelijke organisaties hebben samen afspraken gemaakt over de voorkeursvolgorde voor zonnepanelen . Dat betekent dat we eerder zonnepanelen op daken plaatsen, dan bijvoorbeeld in weilanden. We willen daken dus zoveel mogelijk benutten om zonne-energie op te wekken, maar het is niet mogelijk elk dak te gebruiken. Dat komt door de ligging en de constructie of doordat het dak voor iets anders wordt gebruikt, bijvoorbeeld een groen dak om water op te vangen. Ook heb je te maken met verschillende eigenaren, zoals mensen met een koopwoning, gemeenten of beleggers. Het is dus moeilijk om de installatie van zonnepanelen centraal te regelen. Er wordt gewerkt aan zoveel mogelijk zon op dak, door bijvoorbeeld lichtere panelen en stevigere constructies.
Om klimaatverandering tegen te gaan, moeten we steeds meer energie uit hernieuwbare bronnen halen, zoals wind en zon. In het Klimaatakkoord staat daarom dat we in 2030, 35 terawattuur (TWh) hernieuwbare energie op land moeten opwekken en 49 TWh op zee. Volgens berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), is er een goede kans dat we met de geplande projecten dat doel van 35 TWh gaan halen. Zij verwachten dat de hernieuwbare opwek op land, in 2030 tussen de 31,2 en 45,7 TWh uit zal komen. Maar, dat kunnen we nu nog niet zeker weten. Daarom is het nog steeds belangrijk dat in de RES’en genoeg zoekgebieden worden aangewezen voor windmolens en/of zonneparken op land, zo kunnen we tegenvallers opvangen. Zoekgebieden voor hernieuwbare energie op land staan in de eerste Regionale Energiestrategieen (RES 1.0.) van de regio's: de documenten die voor 1 juli 2021 worden ingediend. Na 1 juli gaat het gesprek in de regio's verder, over welke zoekgebieden het best benut kunnen worden, waar in een zoekgebied een concreet project het best kan komen en/of het verkennen van nog andere zoekgebieden. Dan hebben inwoners, ondernemers, energiecooperaties en maatschappelijke organisaties opnieuw ruimte om mee te bepalen.
Gemeenten, provincies, waterschappen en de Rijksoverheid hebben in 2019 samen deze keuze gemaakt. Om zo de lusten en lasten van het opwekken van duurzame energie op land eerlijk te verdelen.
Een gemeente is voor deze afspraken een te klein gebied, omdat een warmtenet of het zicht op een windmolen niet ophoudt bij de gemeentegrens. Een te groot gebied is ook niet goed, want er is afstemming nodig met de mensen die in een gebied wonen en werken. Daarom trekken gemeenten, provincies, waterschappen en de Rijksoverheid nu in elke regio samen op.
Een kerncentrale stoot heel weinig CO2 uit, maar levert lastig te verwerken hoogradioactief afval op. Als er een partij bereid is om te investeren, kan meer kernenergie op termijn onderdeel uitmaken van de energiemix. Maar we weten dat de bouw van een kerncentrale ruim tien jaar kost. Daarom ziet het huidige kabinet kernenergie vooral als optie voor de periode na 2030. Er wordt op dit moment gekeken welke partijen, onder welke voorwaarden, geïnteresseerd zijn om in Nederland een nieuwe kerncentrale te bouwen.
Het RIVM heeft kennis over de gezondheidseffecten van windmolens. Zij geven aan dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor een verband tussen het geluid van windmolens en gezondheidseffecten. In Nederland moeten windmolens aan strenge (geluids)normen voldoen, om hinder en slaapverstoring te voorkomen. Dus bij elke molen wordt onderzoek gedaan of die molen voldoet aan die normen. Dat neemt niet weg dat het erg vervelend is als mensen overlast of andere klachten hebben.
De overheid, bedrijven en jijzelf, iedereen doet wat voor het klimaat. Dat kan iets groots zijn of juist klein. Goedkoop of duur. Iets doen voor het klimaat doe je op jouw manier. Op ‘Iedereen doet WAT’ vind je mogelijkheden om het klimaat te helpen en ontdek je wat het beste bij je past.
